
Anne-Fleur: “Mijn vriendin en ik gingen samen uit eten, ze stuurde daarna een bizar Tikkie, ik viel gewoon bijna van mijn stoel”
Een avond uit eten met een vriendin hoort ontspannen te zijn. Even geen kinderen en geen werk. Gewoon samen genieten. Voor Anne-Fleur en haar vriendin Megan zijn dit soort avonden een traditie: een keer in de paar maanden pakken ze een goed restaurant, mooie wijnen en praten ze bij. Deze keer verliep alles vlekkeloos. Tot het moment van de rekening.
Een avond waar ik naar had uitgekeken
Ik had me er al weken op verheugd: een avond uit eten met Megan. We kennen elkaar al sinds onze studententijd. Ze kent al mijn verhalen, ik die van haar. En we hebben allebei drukke levens. Megan heeft geen kinderen, ik wel. Dat maakt dat we niet vaak uitgebreid iets plannen, maar áls we het doen, doen we het goed. We hadden gereserveerd bij een wat chiquer restaurant in de stad. Mooie wijnen, goed vlees. Geen kinderstoelen, geen speeltoestel in de hoek. Gewoon een avond alleen maar volwassen praten en eten. Ik was zo toe aan dat gevoel: even Anne-Fleur en niet alleen “mama van”.
Het eten was top
We bestelden allebei een dure biefstuk. Zo’n gerecht dat je normaal alleen bij speciale gelegenheden bestelt. Daarbij een fles wijn die Megan had uitgezocht. “We pakken het gewoon groots aan,” zei ze. We namen een dessert, deelden een kaasplankje, lachten hard om oude herinneringen. Het voelde weer als toen we begin twintig waren. Tot zover: perfect. Toen de ober vroeg of we nog iets wilden drinken, schudde Megan haar hoofd. “Rekening graag,” zei ze. Hij legde de bon op tafel. Megan keek ernaar en zei meteen: “Zal ik hem pakken? Dan doen we morgen weer even een Tikkie.” Prima, want dat doen we altijd zo. De één betaalt, en later verrekenen we het gewoon.
De onwerkelijke fooi
Toen gebeurde er iets wat ik totaal niet had verwacht. Megan schreef iets op het bonnetje en schoof haar pinpas in het apparaat. Ik zag het bedrag en moest twee keer kijken. Twintig euro fooi. Twintig! Ik voelde hoe mijn ogen groot werden. Ik zei nog zacht: “Jeetje, dat is veel…” Megan lachte: “Ach joh, we hebben voor veel gegeten en bijna de hele avond hier gezeten, toch?!” Ik knikte, maar vanbinnen dacht ik: dat is echt absurd. Want ik geef bijna nooit fooi. En áls ik het doe, dan hooguit een paar euro. Niet dit.

De volgende dag kwam het Tikkie
De volgende ochtend, rond een uur of tien, kreeg ik een melding. Een Tikkie van Megan. Zoals altijd. Ik klikte erop en zag het bedrag. Ik dacht dat ik een hartstilstand kreeg. Ze had niet alleen de rekening gedeeld, maar óók de fooi. Mijn helft was ineens tien euro meer geworden. Ik staarde ernaar en dacht: Dit meen je niet. Terwijl ik notabene die avond had gezegd dat ik het teveel vond.
Mijn eerste reactie
Ik stuurde haar een berichtje: “Hé, even over het Tikkie… Ik wil best mijn helft van het eten betalen, maar ik vind niet dat ik hoef mee te betalen aan die twintig euro fooi. Dat was jouw keuze.” Ze antwoordde snel: “Maar we delen toch altijd alles? En die fooi was omdat het echt goed was gisteravond. Dat doe ik gewoon altijd.” Ik las het wel tien keer.
Het telefoontje
Een uur later belde Megan. Ik hoorde aan haar stem dat ze geïrriteerd was. “Ik vind het echt een beetje raar dat je die fooi niet wilt delen,” begon ze. “We doen dat altijd samen. Waarom nu niet?” Ik zei rustig: “Omdat jij dat zelf hebt bedacht, Meg. Je hebt mij niet gevraagd of ik het oké vond om twintig euro fooi te geven. Als je mij dat had gevraagd, had ik gezegd: ik geef meestal drie euro. Dus je mag dat best doen, maar dan betaal je het zelf.” Ze zweeg even. En toen kwam het: “Maar An, het is maar tien euro! Vind je dat nou zo’n probleem?”
Het gesprek liep uit de hand
Ik voelde mezelf warm worden. “Het gaat niet om die tien euro,” zei ik. “Het gaat om het principe. Jij kiest ervoor om zoveel te geven. Dat is helemaal prima. Maar ik wil daar niet automatisch aan meedoen.” Ze lachte kort, zo’n geïrriteerde lach. “Dus als ik goed wil doen voor iemand die keihard heeft gewerkt om ons een mooie avond te bezorgen, dan moet ik dat alleen doen? Dat is toch raar?” Ik antwoordde: “Nee, dat is helemaal niet raar. Dat heet een persoonlijke keuze. Je hebt mij niet gevraagd, Meg. Jij hebt iets beslist en daarna verwacht dat ik betaal.” Het was weer even stil. “Je bent altijd zo… precies,” zei ze. “Kan het niet een keer losser?” Die opmerking raakte me. “Losser? Dit gaat om mijn geld. Jij bepaalt hoe ik mijn geld moet uitgeven. Ik vind dat eerlijk gezegd niet los, ik vind dat respectloos.”
De toon veranderde
Ze zweeg. Ik hoorde alleen haar ademhaling. Toen zei ze: “Ik vind het kinderachtig van je. We hebben zo’n fijne avond gehad. En dan ga je vallen over tien euro.” Ik zei: “En ik vind het kinderachtig dat je boos bent omdat ik niet wil betalen voor iets wat jij bedacht hebt. Je doet alsof het normaal is, maar dat is het niet.” Ik merkte dat mijn stem harder werd. “Als jij zulke absurde fooien wil geven, prima. Maar dan betaal je dat lekker zelf. Dat is toch logisch? Ik vind het gewoon krenterig van jou om mij daarin mee te trekken.” “Krenterig?” herhaalde ze. Haar stem schoot omhoog. “Jij vindt mij krenterig? Omdat ik juist gul ben geweest? Dat is wel de omgekeerde wereld, hoor!”. Ik meende het. “Ja,” zei ik. “Ik vind het krenterig om te verwachten dat iemand anders jouw royale gebaar meebetaalt.”
Het gesprek eindigde kil
Het bleef een paar seconden stil. Toen zei ze: “Doe maar wat je zelf wilt. Stuur maar gewoon de helft zonder die fooi. Weet je wat? Laat ook maar.” En toen hing ze op. Ik bleef achter met mijn telefoon in mijn hand. Mijn hart ging tekeer. De rest van de dag dacht ik erover na. En de dagen daarna, en daarna en daarna. Misschien had ik het anders moeten brengen. Iets zachter. Maar ik blijf erbij: een fooi is persoonlijk. Het is geen verplicht onderdeel van de rekening. Wat ik lastig vind: dat zij blijkbaar niet begrijpt dat ik mijn grenzen aan moet geven. Ik voel me bezwaard om nog eens af te spreken, terwijl ik dat niet wil. Ik vind het jammer dat het zo gelopen is. Een avond die zo leuk begon, eindigde met spanning. En ik weet nu al dat het nog wel even duurt voor we weer een etentje plannen. Ik hoop dat ze snapt dat ik niet boos ben, maar dat ik gewoon vind dat iedereen daar zijn eigen grens in mag trekken.
FEITENKADER
Fooien in Nederland en daarbuiten
- In Nederland is fooi geven niet verplicht. Het is een vrijwillige waardering voor goede service.
- Uit onderzoek van het CBS (2024) blijkt dat 65% van de Nederlanders bij een diner gemiddeld tussen de 2 en 5 euro fooi geeft.
- Grote fooien, zoals 20 euro, worden vooral in de horeca zelf en bij luxe restaurants gegeven door 8% van de gasten.
- Internationaal verschillen de gewoonten enorm: in de VS wordt 15-20% van de rekening standaard geacht, terwijl in Japan fooi geven zelfs als onbeleefd kan worden gezien.
Ik heb Megan gisteren een app gestuurd
Zij liet dagenlang niets van zich horen. De laatste beweging was dat ik haar opbelde, over de fooi. “Laten we het hier gewoon bij laten. Volgende keer gewoon vooraf zeggen wat je van plan bent, dan kan ik kiezen of ik meedoe of niet.” Ze stuurde alleen terug: “Oké.” En dat is het dan. Het voelt nog steeds ongemakkelijk, maar ik hoop dat het slijt. Ik wil niet dat een fooi een vriendschap verpest. Dan zou 20 euro meer waard zijn, dan een lange vriendschap….
ANNE-FLEUR