Mijn broer gaf het leven op, wat moest ik tegen mijn kinderen zeggen?

Het was 8 juni 2020. We hadden net gegeten met ons gezin, een hele gewone maandagavond. Na het eten speelden mijn dochter en zoontje boven, ze waren toen zeven en drie jaar. Ik keek op mijn mobiel en zag gemiste oproepen van mijn moeder. Direct voelde ik dat er wat was, dat deed ze normaal nooit. Er waren al langer zorgen om mijn broer. Veel contact hadden we niet, het was ingewikkeld met periodes. Er ging gelijk door me heen: “Er is iets helemaal mis”.

De toon van mijn moeder was anders

Ik stond bij de achterdeur en belde terug. Mijn moeder nam op en direct wist ik het zeker. Alles voelde anders. “Hij is er niet meer Suus”, zei ze. Op dat moment werd de grond onder mijn voeten weg geslagen. De lucht uit mijn lijf gezogen. Het leek echt alsof mijn hart brak. Mijn benen konden dit niet dragen. Ik greep de deurpost vast. Zo’n intense pijn. Mijn ouders hadden hem gevonden, zelfdoding. Wat er dan door je heen gaat is ongekend. Er schieten honderden vragen tegelijk door je hoofd. Hoe, wat, waar en nu? Wat moet ik doen?

Hoe vertel je dit?

Mijn man vertelde de kinderen boven dat hun oom was overleden. Een ongeluk. Want wat moet je zeggen tegen ze? Er ging zoveel door me heen. “Hoe leg ik ze dit uit? Wat zeg je wel of niet. Hoe vertel je dit?” Ik wilde mijn kinderen helemaal niet confronteren met dit leed. Omdat ik verdrietig was, maakte ik hen ook aan het huilen. We knuffelden en huilden samen. Dat was goed. We hadden allemaal ons eigen verdriet, waarna mijn dochter zei: “Morgen is het wel over he mama”. De lieverd, ik wist wel beter. We besloten dat mijn man thuis bleef om er voor de kinderen te zijn, terwijl ik naar mijn lieve oma reed. De politie deed nog onderzoek en wij moesten wachten tot zijn lichaam werd vrijgegeven.

Er was enorm verdriet, maar krachtig

Naast dat er veel geregeld moest worden en ik oneindig wilde huilen, ging de zorg voor de kinderen door. Gelukkig met hulp en steun van mensen om ons heen. Ik kon niet altijd mijn emoties laten gaan, soms was dat ook wel fijn. Maar met periodes ook heel zwaar. Sommige dagen wilde ik eigenlijk de hele dag huilen, om wat meer lucht te krijgen. Maar ik was nodig als moeder en dat hielp me ook door de dag. Ik zie mezelf nog staan in de speeltuin de dag na zijn overlijden. De zon scheen, maar ik had het zo koud. Ik had niet geslapen, eten lukte niet, ik sleepte mezelf door de dag. Maar ik stond daar wel. ’s Morgens onder de douche huilde ik mijn pijn eruit, om er daarna weer te kunnen zijn. Ik verbaasde me erover tot wat je in staat bent, naast het dragen van zo’n enorm verdriet.

Regelzaken

Er moesten dingen geregeld worden. Ik maakte gelijk op school een afspraak hoe mijn dochter hierin te begeleiden, maar ook hoe zij hier ruimte voor kon krijgen op school. Ze kreeg een mooi schriftje, waarin ze alles op kon schrijven, foto’s mocht plakken en kon tekenen. Ze mocht dit pakken als ze wilde en daar de tijd voor nemen. Thuis spraken we ook veel over de dood en daarna de hemel. De jongste pakte het ritme weer op en had geen besef van wat er allemaal speelde, wel voelde hij natuurlijk alle emoties. Hij haalde gekke fratsen uit die week, zoals zijn kamer verven met sudocrème. Iets wat hij nog nooit had gedaan.

Keuzes voor je kinderen maken

Ook moet je als ouders keuzes maken voor je kinderen, hun rouwproces. Samen besloten we dat ze niet mee zouden gaan naar de begrafenis. Normaal had ik dit wel gedaan. Ik weet uit mijn werk dat het heel goed is om afscheid te nemen voor kinderen. Maar in deze situatie zou het te intens zijn, ik wist niet of ik er voor hun kon zijn. Er zouden dingen gezegd worden, waaronder de afscheidsbrief van hun oom die ik zelf nog maar amper kon handelen, laat staan uitleggen. We keken toen hoe we hun op hun eigen manier afscheid konden laten nemen. Onze dochter schilderde een speciale houten vlinder, die ik op de kist draaide met de begrafenis. Ze bedacht zelf haar tekst bij de vlinder: “Mijn liefde gaat met deze vlinder mee naar Joost” en ze wilde nog een aantal dingen zeggen. Dat heb ik voor haar gedaan, een heel mooi moment. Dit hebben we laten filmen om te kunnen laten zien.

Er kwamen vragen

Gedurende de tijd, werden er steeds meer vragen gesteld door de oudste. “Wat voor ongeluk was het mama? Hoe is het gebeurd?” We waren eerlijk tegen haar: “We denken dat je nu nog te jong bent om dit allemaal te vertellen. Maar als je ouder bent, leggen we dat aan je uit.” Dit was goed voor haar. Na haar achtste verjaardag vroeg ze zich af of ze nu dan oud genoeg was. Ik wist het niet, maar ik wist zeker dat ze meer aan kon, dan we tot nu hadden verteld.

De uitleg aan de kinderen

Ik kocht een boekje: Twinkel en de wemelwolk. Het vogeltje komt in een donkere wolk die niet meer verdwijnt en besluit een ‘buiten-jezelf-doding’. Samen hebben we gehuild bij het boekje, ze begreep het heel goed. Dit proces is zwaar, voor iedereen. Haar oom zat in zo’n donkere wolk, hij zag het licht niet meer. Niet te bevatten voor zo’n meisje, maar ze wist zeker dat hij nu op een plek is in de Hemel, waar wel licht is! Dit proces is zwaar, voor iedereen op een andere manier. We leren leven met ons verlies. Bij het graf toen de kist zakte, hielden we elkaar allemaal vast en speelden we het nummer af: Something inside so strong, I know that I can make it. We hebben elkaar, trekken elkaar omhoog als we vallen en houden elkaar vast. Dat geeft kracht en moed.

Kinderen zijn zo puur, zeker als het gaat om zulke beladen onderwerpen: “Mama je hoeft eigenlijk niet verdrietig te zijn, je ziet Joost weer als je in de hemel bent”. Daar geloof ik in, op een dag zijn we weer compleet!

SUSAN